Zomaar een foto uit een archief van de jaren '50. Een tijd dat mannen nog in een pak liepen en een hoornen bril droegen. Uit de tijd dat roken nog heel gewoon was en dat men stil was als een contract of rapport werd doorgelezen. Waar de chef nog aangesproken werd met U en de werknemers taken en opdrachten uitvoerden, omdat hen dat werd opgedragen. Het was de tijd van de wederopbouw: er moesten tienduizenden huizen per jaar worden gebouwd om gezinnen te huisvesten. De 'niet-lullen-maar-poetsen' mentaliteit stond hoog in het vaandel: een werkweek bestond uit zes dagen. Een eigen mening werd, voor zover ik dat kan nagaan, niet erg gewaardeerd. Als je iets werd opgedragen, dan had je je er naar te gedragen. Er waren tenslotte niet voor niets chefs en directeuren aangesteld. Zij bepaalden hoe de werkzaamheden werden verricht, door wie, op welke manier en daar hoefde het personeel zich niet mee te bemoeien. De gezagsverhoudingen waren duidelijk.
Inmiddels zijn we zo'n 60 jaar verder en er is heel veel veranderd. Andere omgangsvormen, er wordt jij gezegd in plaats van u, meer democratie en men mag meepraten in besluitvormingsprocessen. Eén en ander wordt nog versterkt door het het gebruik van de computer en de eindeloze mogelijkheden die de digitale wereld ons biedt. Sociale media geven een platform om met één klik (en een hashtag) nieuws razendsnel te verspreiden. Door de vijfdaagse werkweek hebben mensen tijd om, naast een gezin, ook opleidingen te volgen. Bijvoorbeeld over intrinsieke waarden, transformationeel leiderschap, democratisch proces en bottum-up benadering.
Nazaten van de mannen op de foto zijn nu een jaar of 30 en werken op kantoor, in het ziekenhuis, bij de overheid, staan voor de klas of in de haven enzovoorts enzovoorts. Met de smartphone in de hand worden de nieuwtjes van de dag doorgenomen en foto's van het weekendje gedeeld via whats-app of instagram. Anno 2017 wordt er gesproken over 'sharing economy', 'collaborative economy', 'collaborative consumption', 'peer-to-peer economy' en noem maar op. Het is anders kijken naar het gebruik van auto's, spullen en huizen. Een andere manier van denken: welkom in de jaren '10.
Nog even terug naar de foto. Een (klein) deel van de nakomelingen van de generatie van de mannen op de foto, verlangt terug naar de tijd van hun overgrootouders. Deze mannen en vrouwen staan nog steeds met één been in de jaren '50, want .... toen was het leven duidelijk en simpel. Zij verlangen naar de tijd waar een chef altijd de baas is. Waar U wordt gezegd en ontzag is voor functie, titel en een hoog inkomen. Je komt dit type mens overal tegen en ze zijn te herkennen aan de constante frons tussen hun wenkbrauwen. Het zijn mensen die hun stem altijd verheffen om mensen duidelijk te maken, hoe zij tegen het leven aankijken. Het luister-gen is vaak slecht ontwikkeld, omdat ze er niet van houden om tegengesproken te worden of, nog erger, dat mensen er een eigen mening op na houden. Zij geven democratische processen een andere uitvoeringsvorm: "alles mag gezegd worden, als je maar doet wat ik zeg". Deze mensen kunnen slecht tegen veranderingen, want daar komen alleen maar problemen van. Wat moeten ze doen als deze veranderingen, van hoger hand, toch worden doorgevoerd? Dan gaat dit soort mensen nog harder praten, gaan ze schreeuwen en hebben ze hun gehoorgang afgesloten voor tegengeluiden.
Ik kom dit type mensen nog steeds tegen in het dagelijkse leven. Als het enigszins kan, ga ik ze uit de weg want ik vind ze eigenlijk niet leuk. Ze zijn dominant én verzuurd en dat voel je. Maar ... er zijn van die momenten dat je ze niet kunt ontlopen. Dan zal je moeten luisteren naar een preek of een betoog: een bijzonder soort one-man show, dat niet in het theater wordt opgevoerd, maar op kantoor, de werkplaats of buiten op de bouwplaats. Voor dat soort momenten heb ik de volgende tip: haal diep adem, glimlach en denk aan iets lekkers wat je 's avonds wilt eten of hoe je het wandmeubel in elkaar wilt zetten. Want daar heb je dan zeeën van tijd voor.
De foto met de drie heren is afkomstig van http://vsi-rotterdamzeeland.weebly.com/50-jaar-nn.html
De afbeelding met hashtags met leiderschapsstijlen komt van https://twitter.com/hashtag/leiderschapsstijlen
Reacties